آیا دولت، می‌تواند بدون مشارکت مردم «تغییر اقلیم» و «خشک‌سالی» را شکست دهد؟ 

علی خالوئی کنشگر حوزه‌ی محیط زیست و منابع طبیعی

اداره هواشناسی کاشان، ۳۴۰مین نشست تخصصی هفتگی دیسکاشن هواشناسی کشاورزی و منابع طبیعی را برگزار نمود.

یکی از پیش‌بینی‌های مهمی که در این نشست مطرح شد: پائیزی همراه با پدیده‌های متأثر از «تغییرات اقلیمی»، هم‌چون اتفاقات «ال‌نینو»ی‌ست. 

باران‌های رگباری که در اثر کمبود پوشش گیاهی می‌تواند آثار مخربی را بجا بگذارد. 

وقتی پوشش مراتع کاهش یابد بیشترین تخریب توسط «فرسایش پاشمانی» زخ می‌دهد. 

قطرات باران، از ارتفاعات بالا بر سطح لخت خاک می‌خورند و باعث تخریب خاک‌دانه می‌شوند. 

حاصلش رواناب‌های‌ست که همرا گل و لای قدرت تخریب‌ش چندین و چندین برابر می‌شود. 

در بخش‌های از کتاب «رودهای خاموش» شگردهای جالب بومیان اقصا نقاط جهان خاصه «هند» قدیم یا «بهارات!» جدید، ضمن اشاره به ابداعی خاص بنام جُهادها یا خادِین‌ها» در آبخیزداری، می‌آورد: 

«از ۱۹۸۶ بیش از ۲۵۰۰ عدد از این  “بندهای گِلی سَنگی” در ۷۰۰ روستای “منطقه‌ی آلوار” با دستاورهای چشمگیر ساخته شده‌اند. 

جُهادها، باران‌های موسمی را به تله می‌اندازند، تا سفره زیرزمینی تراوش و چاه‌ها را تغذیه می‌کند.» 

کتاب درباره‌ی نتائج این سازه‌های ساده‌ی بومیان منطقه‌ آورده:  

🔸«آب آشامیدنی اینک در منطقه‌ای که آشکارا خشک نامیده می‌شد، فراوان است. 

🔸️۸۰۰ چاه که خشک شده بودند اینک در همه‌ی سال آب دارند، 

🔸بازدهی گندم در منطقه دوبرابر شده است.

🔸 پنج رودخانه که تنها چندماه از سال آب داشتند اینک دائمی و منبع ماهیگیری برای روستاییان شده‌اند. 

🔸معیارهای حفاظت و احیای زمین‌های جنگلی محلی با ساخت بندهای کوچک پیشرفت کرده‌اند. 

🔸 سه طرح کاشت و حفاظت جنگل با کاربرد سفره آب تغذیه شده چنان موفقیت آمیز بوده‌اند که روستاییان جنگل‌های بازیافت شده خود را «پناهگاه حیات وحش مردم» نام‌گذاری کردند.

🔸ببرها اینک در این جنگل سرسبز و خرم دیده می‌شوند 

🔸ارزش تلاش‌های روستائيان در مارس ۲۰۰۰ شناسایی شد و رئیس جمهور هند، از این روستا بازدید کرد و جایزه زیست محیطی به آنها اعطا کرد.» 

اتفاقات میمون بالا نمونه‌های کوچکی از دوراندیشی روستائیان هند است در مقابله با خشکسالی مرگبار ۲۰۰۰- ۱۹۹۹ در شمال باختری و مرکز هند. 

اما اینجا اوضاع قدری متفاوت است:

▫️اجرای کلیه پروژه‌های آبخیزداری توسط دولت انجام می‌شود.

هم «مطالعات» و هم «اجرا» . 

▫️خیرین می‌توانند مشارکت کنند، به تنهایی خیر، با همکاری دولت آری! 

▫️و نکته‌ی مهم‌تر، ادارات مجموعه‌ی وزارت نیرو(آبفا) برای تأمین آب، سراغ آسان‌ترین راه می‌روند:

برداشت از سفره‌های زیرزمینی، 

▫️باشد که این سفره‌های محدود را نیز تخلیه کنند تا ببینیم با موضوع بحران فرونشست چگونه کنار خواهند آمد! 

ای کاش اینجا اما جای «مشارکت مردمی» و «خیرین آبخیزداری» خالی‌‌نبود. 

ای کاش می‌شد با ورود خیرین آب، رواناب حاصل از بارندگی سالانه ٣۶٠ هزار هکتاری سطح مراتع شهرستان، استحصال می‌شد، آن‌وقت قطعأ دچار خشک‌سالی و فرونشست نمی‌شدیم؟ 

آی کاش می‌شد مدیریت دولتی بتواند یا بخواهد مشارکت مردمانی را که تاریخ قنات را در سابقه‌ی مدیریت آب دارند، به یاری طلبیده و افزایش دهد! 

ای کاش مردم به کمک مردم می‌آمدند!


دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *