چنار فتحعلی شاهی باغ فین به جرم بیماری بریده شد

این بار چناره ۲۲۰ ساله خیابان فتحعلیشاهی باغ فین که مقابل صفه فتحعلیشاه است، بدون هماهنگی، بدون دلیل، بدون اطلاع شورای راهبردی باغ و حتی بدون اطلاع رئیس اداره میراث کاشان بریده شد.

پس از حادثه نابودی بیش از صد درخت باغ فین در چند سال قبل و قطعه قطعه کردن و خارج کردن درخت شکسته شده بر اثر باد در سال قبل، این‌بار نوبت قطع درخت چنار کهنسال در ابتدای خیابان فتحعلی شاهی باغ فین است.

این حادثه حدود ۲۰ روز پیش انجام شده و بنابر اظهار برخی از کارکنان میراث فرهنگی این اقدام بدون هماهنگی و اطلاع مدیر اداره میراث فرهنگی کاشان و نهادهای مسئول انجام شده است. حتی شورای راهبردی باغ فین هم در جریان این اقدام قرار نداشته ‌اند.

شورای راهبردی باغ فین متشکل از اعضای حقیقی و حقوقی است که عبارتنداز از خانم فرهادی مدیر باغ فین، دکتر حمیدرضا جیحانی، دکتر حسین راعی، دکتر خوشنویس و آقای سعادتی مدیر کل باغ‌هاست.

حمیدرضا جیحانی عضو این شورا ضمن اظهار بی‌اطلاعی از قطع این درخت گفت؛ شورای راهبردی در این زمینه تشکیل نشده است. این در حالی است که اینطور تصمیمات مهم باید با کارشناسی دقیق و طی مراحل قانونی صورت گیرد.

بنا بر اظهار چند نفر از کارکنان اداره میراث کاشان مدیر باغ فین علت قطع این درخت کهنسال را بیماری و ترس از شیوع آن عنوان کرده است، این در حالی است که شورای راهبردی که متشکل از افراد خبره و متخصص است، در جریان این اتفاق نبوده‌اند.

درخت چنار قطع شده یکی دو روز پیش از باغ به نقطه نامعلومی انتقال داده شده، اما آثار کُنده بریده شده به وضوح نمایان است و قابل مخفی کردن نیست.

حمیدرضا جیحانی این چنار را باقی مانده تعداد زیادی چنار خواند که در اوایل حکومت فتحعلیشاه (حکومت ۱۱۷۶ – ۱۲۱۳) و با توجه به علاقه‌مندی وی به باغ فین کاشان کاشته شده اما به مرور زمان از بین رفته است.

این چنار در کنار سروهای ۲۲۰ ساله این خیابان قرار داشته جزو چند چنار باقی مانده از آن دوران بود.

سوال این است که آیا درختی که دارای ارزش‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی است، ولو اینکه بیمار یا در معرض خشک شدن باشد، نباید به جای بریدن به حال خود رها شود؟

اما معلوم نیست که چه کسی پاسخگوی این اهمال‌کاری‌ها و مخفی‌کاری‌هاست؟ مدیر باغ فین؟ رئیس اداره میراث فرهنگی کاشان؟ مدیر پایگاه باغ‌های ایران؟ یا کسانی که این مساله را اطلاع‌رسانی می‌کنند؟

البته برای مدیران مربوطه مقصر همان نفر چهارم است، چون نه قرار است کسی پاسخگو باشد و نه قرار است کسی هزینه این کار را بدهد.

خیابان فتحعلی شاهی طولانی‌ترین و زیباترین خیابان باغ فین است که در مقابل صفه و شترگلوی فتحعلیشاه قرار دارد.

باغ فین تنها اثر جهانی ثبت شده در کاشان است و متعلق و میراث جهانی‌است، این باغ زیباترین باغ ایرانی است که تاثیرات مستقیمی نیز بر شیوه باغ‌سازی اروپایی داشته است.

باغ فین حال خوبی ندارد، کسالت از رنگ و روی درختان و گیاهان آن می‌بارد، این باغ را نمی‌شود به حال خود رها کرد و یا با اره بر جان درختان کهن آن افتاد؛ چنان‌که چند اصل درخت سالخورده دیگر نیز در ضلع شمال غربی آن بریده شده است.

وزارت میراث فرهنگی باید مسئولانه‌ عمل کند، بودجه ای که از قِبَل بازدید از این باغ به حساب خزانه می‌رود، بسیار بیش از آن است که در آن هزینه می‌شود.

این باغ جزو پربازدیدترین آثار ایران است و معمولا رکورد فروش بلیط در ایران را به خود اختصاص می‌دهد، پس نبود بودجه، بهانه خوبی برای عدم رسیدگی به آن نیست؛ فقر در شیوه مدیریت این باغ و نهادهای مربوطه است.

*پژوهشگر و استاد دانشگاه کاشان