به گزارش پایگاه خبری اهل کاشانم، شاه عباس اول پنجمین شاه از دودمان صفوی و نامدارترین شهریار سلسله صفویان در سال 949 شمسی متولد شد و پس از 42 سال پادشاهی در ایران در تاریخ 30 دی سال 13007 شمسی مصادف با چهارم جمادی‌‌‌الاول سال ۱۰۳۸ هجری قمری  درگذشت.

شاید مهمترین دلیلی که نام این پادشاه صفوی با شهر کاشان گره خورده است مربوط به منسوب بودن آرامگاه و مزار  شاه عباس اول در زیارت امامزاده حبیب بن موسی  واقع در محله پشت مشهد کاشان است.

درباره مرگ شاه‌‌‌عباس در 30 دی 13007 شمسی در تاریخ نقل شده است که زمانی که در اشرف مازندران و عمارت سلطنتی عباس‌‌‌آباد  بهشهر که از شهرهای مورد علاقه او برای تفریح و شکار بود مقیم گشت و در طی این سفر به بیماری سل و اسهال مبتلا شد و در همان شهر مازندران درگذشت. اسکندربیک منشی مخصوص شاه عباس در کتاب عالم آرای عباسی علت مرگ شاه‌‌‌عباس را چنین نقل می‌‌‌کند: «چند روز قبل از آن در شکارگاه، پادشاه در خوردن و آشامیدن طعام افراط کرد و در بازگشت، به سبب سنگینی بار معده دچار تب شد و در اندک مدتی از اوج کمال به حضیض وبال رسید.»

پس از آنكه شاه عباس در مازندران زندگانی را بدرود گفت اركان دولت جنازه‌اش را برداشته روانه پایتخت خود اصفهان شدند. اسكندر‌بیک در تاریخ عالم آرای عباسی می نویسد:

«چون بدار‌المؤمنین كاشان رسیدند خلایق آن دیار با دیده های گریان و دل های نالان و كسوت سیاه و حال تباه به استقبال شتافته چون به نعش مقدس رسیدند سینه‌ها چاك كرده به ناله و افغان درآمده خاك بر سر افشاندن آغاز نهادند … الحاصل آن جنازه را در پشت مشهد بیرون كاشان كه مدفون امام زاده عالی‌قدریست موسوم به امام زاده حبیب بن موسی به امانت گذاشتند كه انشاءالله بیكی از اماكن مشرفه و آستان های متبركه نقل شود. حافظان خوش الحان تعیین فرمودند كه روز و شب تا بام شمعدانها افروخته دارند و جهت اطعام حفاظ و خدمه مزار كثیرالانوار و فقراء و مساكین اقسام حلاوه و اطعمه الوان و مایحتاج سر انجام داده. مهدی قلی بیك زیاداغلی قاجار را كه از میر‌زاده‌های طایفه مذكور و صوفیان و صوفی زادگان این دودمان است با چند نفر دیگر به انجام خدمات تربت مقدس منور تعیین نموده بعد از انجام این امور كوچ كرده …»

از این رو موکب عزادار پادشاه به سوی اصفهان رهسپار شد اما به دلایلی چند، تابوت شاه‌‌‌عباس را در محلۀ پشت مشهد کاشان در سردابه‌‌‌ای متصل به بقعۀ امام‌‌‌زاده حبیب بن موسی(ع) به امانت گذاشتند تا بعداً درباره مکان نهایی دفن آن تصمیم‌‌‌گیری کنند اما در آخر در همان امامزاده توسط نوه و جانشینش شاه صفی به خاک سپرده شد.

                      شاه عباس به قلم یک نقاش ایتالیایی

گفتنی است «حسن نراقی» پژوهشگر و جامعه شناسی کاشانی در مقاله ای که در مهرماه سال 43 در مجله هنر و مردم با عنوان «نظري به آرامگاه شاه عباس كبير در كاشان و مدارك تاريخي» آن منتشر شده است شرحي درباره عظمت شاه عباس و گوشه‌اي از تاريخ ايران در زمان به روي كارآمدن صفويان، شايعاتي دربارة قبور پادشاهان صفوي، چگونگي دفن و كفن شاه عباس كبير و مدفن او از تاريخ عالم آراي عباسي و مدارك و دلايل ديگري از آندره‌گدار،‌ اطلاعيه‌اي بقلم اسكندر بيك منشي براي اثبات محل واقعي قبرشاه عباس در کاشان نوشته است.

در بخشی از مقاله نراقی با استناد به مدارک «آندره گدار» مدیر كل پیشین اداره باستان شناسی و موزه ایران باستان در نتیجه بررسی و تحقیقات خود از منابع ایرانی و خارجی در این باره در صفحه 106 جزوه دوم از جلد اول نشریه های فرانسه (آثار ایران) می نویسد:

«پس از آنكه شاه عباس در سال 1038 هجری (1629 میلادی) در فرح آباد مازندران بدرود حیات گفت جسدش را بر حسب وصیتی كه نموده بود به كاشان برده در مزار حبیب بن موسی كه از اجداد دودمان صفویه است به خاك سپردند».

و نیز جای دیگر در حاشیه صفحه 315 جزوه دوم از جلد دوم (آثار ایران) هم درباره مزار حبیب بن موسی چنین گوید:

«قبر شاه عباس اول بزرگترین شاهنشاه دودمان صفوی در جوار این امامزاده می باشد شاه عباس كه خود را از اولاد و اخلاف حبیب بن موسی میدانسته وصیت كرده بود او را در كنار مزار جدش دفن كنند.»

سنگ قبر مزار شاه عباس در حبیب موسی سنگ گرانبها و كمیابی است که به گفته آندره گدار متعلق به معادن قفقازیه بوده است و دارای یک متر و 92 سانتی متر طول در 60 سانتی متر عرض و 56 سانتی متر ارتفاع می باشد.

در پیشانی سنگ فقط نوشته شده «كل شیئی هالك الا وجهه اله الحكیم و الیه ترجعون». و بر كتیبه ی دور سنگ هم آیه الكرسی با امضای محمد المحلاتی و عمل مباركشاه كنده شده نمودار است. بقیه متن سطوح پنج‌گانه سنگ صاف و صیقلی می باشد.

گفتنی است  عنوان “عمل مبارکشاه” که بر روی سنگ قبر منسوب به شاه عباس درج شده است بر روی سنگ قبر «میرشمس الدین» نامی در بقعه قاضی اسدالله نیز آمده است. در گزارشی در سال گذشته روزنامه سازندگی به این موضوع اشاره شده است که یک پژوهش تاریخی که در همین چند سال اخیر درباره سنگ قبر شاه‌‌‌عباس در کاشان صورت گرفته، گفته شده است: «سنگ سیاه بی‌‌‌نام و نشانی که بر مدفن شاه عباس نهاده‌‌‌اند، متعلق به او نیست بلکه مربوط به ۱۸۷ سال پیش از وفات شاه بوده است و ظاهراً برای قرار دادن بر مدفن عارفی هم‌‌‌طراز با میر شمس‌‌‌الدین نامی در نظر گرفته شده بود که با سنگ مزاری با همین شکل و قدمت در جای دیگری در کاشان مدفون است».

در هر صورت روایت‌‌‌های دیگری نیز حول مکان دفن شاه‌‌‌عباس وجود دارد، مبنی بر اینکه برخی بر این باورند بنا به وصیت خود شاه‌‌‌عباس، وارثان می‌‌‌بایست چندین مکان را به عنوان محل دفن وی در نظر بگیرند. یکی از دلایل چنین تصمیمی عدم دسترسی دشمنان و انتقام‌‌‌جویان به جنازه او و بیرون آوردن آن از قبر با هدف توهین به آن جنازه بود. از این رو گمانه‌‌‌زنی‌‌‌هایی درباره محل دفن شاه عباس در اردبیل، مشهد، قم و حتی نجف و کربلا به دلیل ارادت بسیارش به امام علی(ع) وجود دارد.

شایان ذکر است مزار منسوب به شاه عباس صفوی در زیارت حبیب بن موسی کاشان یک جاذبه گردشگری برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می شود که نیازمند برنامه ریزی لازم برای معرفی و اطلاع رسانی مناسب این محل به گردشگران توسط متولیان این حوزه است.