مشاهدات میدانی دو گونه‌ی نسترن کوهی

سایه‌ی خشک‌سالی بر سر تنها منطقه‌ی حفاظت شده زیست محیطی کاشان

علی خالوئی کنشگر حوزه‌ی محیط زیست و منابع طبیعی

تنها کم‌تر از هشت درصد کل مساحت ایران را جمعاً مناطق چهارگانه تشکیل می‌دهد. 

کل مساحتی که می‌توانیم ذخائر ژنتیکی ش را نیم‌بند برای فرزندان‌مان نگهداریم همین کمتر از ۸ درصد است. 

شکار، دست اندازی، چرای بی‌رویه، چرای خارج از فصل، معدن‌کاوی جاده‌‌سازی ،کشاورزی و خشک‌سالی نفس را بر ساکنان این مناطق تنگ کرده. 

اگر حیات وحش از همه بلایای انسانی جان سالم بدر ببرند، این آخرینش را بعید می‌دانیم.  «خشک‌سالی» 

البته به نظر کارشناسان این هم حال ل مداخلات انسانی‌ست، و بس. 

بارها و بارها در طول بزرگترین دره‌های منطقه‌ی حفاظت شده #قمصر_برزک کوهپیمایی کردیم، طولهای ۱۰ تا ۱۲ کیلومتری ویشنگ، بردریو و هنداقر… 

نشانه‌های سیرقهقرائی مرتع داد می‌زند. فقط باید گوشت شنوا باشد تا بشنوی. 

گونه‌های درختچه‌ای تنگرس ، اشک، زرشک‌های وحشی، نسترن به صورت لکه‌ی یافت می‌شود. 

گونه‌های ارزشمندی که که می‌تواند ضمن تأمین بخش قابل توجهی از علوفه‌ی حیات وحش، باعث نفوذ آب و برف در خاک، جلوگیری از فرسایش خاک، کنترل مخاطرات سیل گردد. 

دو واریته‌ی نسترن وحشی به صورت بسیار جزئی و محدود و در حال خشکیدگی در مسیرهای ده تا دوازده کیلومتری قابل مشاهده است. 

دکتر ولی الله مظفریان مؤلف کتاب ۱۳۵۰ صفحه‌ی شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران در صفحات ۹۹۲ تا ۹۹۸ اعضای خانواده‌ی رز در ایران را مختصراً معرفی می‌نماید. 

مؤلف آورده در ایران ۱۶ گونه‌ی درختچه‌ی خودروی رز یافت می‌شود، 

این رزها اغلب، گل‌های آن‌ها معطر می‌باشند، ولی یک گونه نیز آورده که علاوه‌ بر گل‌ها، برگهای آن نیز معطر ست، این گونه  «نسترن زرد» یا  «رز معطر» نامیده می‌شود که دارای گل‌های زردرنگی هستند. 

حداقل با مشاهدات اینجانب دو گونه‌ی رز بصورت خودرو و طبیعی در منطقه‌ی حفاظت شده #قمصر_برزک مشاهده شده است:

رز سفید، با نام علمی ( Rosa beggeriana) 

نسترن وحشی یا گل سگ با نام علمی (Rosa cantina L) 

متأسفانه مشاهدات میدانی از پایه‌های این گونه‌های ارزش‌مند منطقه‌ی حفاظت شده #قمصر_برزک ،از شادابی و سرحالی مطلوبی برخوردار نیست، نه‌تنها شاداب و سرحال نیستند، که به شدت دچار خشکیدگی پایه‌ها و از بین رفتن آن‌هاست. 

تکثیر و ازدیاد طبیعی این گونه‌ها بسیار بطئی و با کندی صورت می‌پذیرد.

متوليان دولتی نیز برنامه‌های مدونی برای تکثیر و ازدیاد و یا نگهداری این پایه‌های ارزشمند نیز ندارند. 

متأسفانه تنها مرکز تحقیقاتی منابع طبیعی شهرستان نیز در خواب تعطیلی خود خواسته به سر می‌برد. 

این‌که فرزندان‌مان در آینده بپرسند، چرا در مدت زمان حیات شما چندین گونه‌های ارزش‌مند منطقه از بین رفت و منقرض شد، شما خواننده محترم جواب بفرمائید، چرا ما کاری نکردیم؟ 

مقتضی ست حالا که متولیان امر آستینی بالا نمی‌زنند، خود جوامع محلی، سمن‌های زیست محیطی، شوراهای اسلامی روستایی، معتمدین و علاقمندان به طبیعت وارد شوند و کمک کنند، گونه‌های زیستی‌مان را دریابیم و از انقراض آن‌ها جلوگیری کنیم.


دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *