آیین‌ سنتی پخت حلیم برزک کاشان برای طلب باران (گزارش تصویری)

مرتضی طاهری برزکی

پختن حلیم که به آش باران شهرت دارد یکی‌از سنت هایی است که با هدف شکرگزاری از برداشت محصولات کشاورزی و‌ همچنین طلب باران در‌ سرچشمه های برزک‌ همزمان با جشن‌مهرگان (جشن عام مهرگان)توسط باغداران و‌ کشاورزان انجام‌‌ می‌شود. جشن‌مهرگان‌از‌۱۶مهر شروع می‌شود و تا ۲۱مهر ادامه دارد.

 آیین ‌باران خواهی پیشتر در دوره‌های خشک‌سالی اجرا می‌شد و عمدتاً حالت نمایشی داشتند و به آن تمنای باران، طلب باران، و یا استسقا نیز می‌گویند اما امروزه  مراسم پخت آش باران هرساله انجام‌می‌شود و زمان و مکان تهیۀ آن آخر پاییز یا اول زمستان در شب جمعه، در سر چشمه  های برزک یا در محل نزدیک‌ترین قنات است. 

گاهی ‌‌در تابستان نیز‌چندین‌مرتبه در باغات بالا دست برزک‌ از‌جمله قاسوره و‌دم‌قاشون نیز این آیین‌انجام‌می‌شود.

کشاورزان برای تهیه حلیم از چند روز قبل،  کمکهای مالی یا اقلام‌مورد‌نیار حلیم را جمع‌آوری می‌کنند؛ برخی هم نذر می‌کنند که گوسفندی برای تهیۀ این حلیم اهدا کنند. آش باران در گذشته فقط در مواقع خشک‌سالی تهیه می‌شد،. 

همۀ مردم تلاش می‌کنند که در تهیۀ آن مشارکت داشته باشند. آنها معتقدند که این آش را باید با پاکی نیت پخت، چه، در غیر این صورت کارساز نخواهد بود. مردم برزک همچنین به شفابخش‌بودن این آش اعتقاد دارند. پختن آن از شب جمعه تا صبح جمعه ادامه می‌یابد. بعد از سپیده‌دم، درِ دیگهای آش را با سلام و صلوات و دعا باز می‌کنند و آن را میان مردم تقسیم می‌کنند.

باران در همۀ فرهنگها کم‌وبیش، اهمیت فراوانی دارد. اقوام و ملتهای مختلف در اساطیر خود معمولاً ایزدانی ویژۀ باران دارند 

. بر همین اساس وقتی باران دیر ببارد و خشک‌سالی زندگی و هستی مردم را تهدید کند، آیینهای ویژه‌ای برای طلب باران اجرا می‌شود کهن‌ترین آنها به دورۀ پادشاهی پیروز ساسانی، نیای انوشیروان، مربوط می‌شود. در این دوره، به مدت ۷ سال باران نمی‌بارد و خشک‌سالی سختی پیش می‌آید،. مردم به فرمان پیروز به بیرون شهر رفته و به‌صورت دسته‌جمعی به نیایش پرداخته و از خداوند باران تمنا می‌کنند

در اساطیر ایران نیز بارها به ضرورت نیایش، دعا و قربانی به درگاه ایزدان، برای بارش نزولات آسمانی تأکید شده است. هدف از انجام چنین کارهایی تقویت نیروهای باران‌ساز و خیر درمقابل سپاه شر و دشمنان باران بوده است.

پخت حلیم‌برزک‌در  مزرعه پریان، مزرعه خوید و چند جای دیگر که عمدتا باغات ‌و چشمه و‌ محل جوشش آب هست انجام‌می‌گردد که خود موید ارتباط آن با آیین‌های باران خواهی هست.


دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *