اهالی رسانه سیاه‌نمایی می‌کند. خط و ربط سیاسی دارد. دشمن شورا و شهردار است، مغرض‌ است. کینه و عداوت دارد. دغدغه‌های شخصی را در مسائل اجتماعی دخالت داده است. فرض کنیم همه‌ی این‌ها درست است ولی خداوکیلی یک‌بار هم محض رضای خدا سری به کوچه‌ها و خیابان‌های سطح شهر بزنید. شب که شد –پوزش می‌خواهم- گند تعفن شهر را برده است. نفس بند می‌آید. چهره شهر زشت شده است. زیر پوست شهر شیرابه زباله راه افتاده است. حالِ آدم را به هم‌ می‌زند. مشمئز کننده است. سگ و گربه‌ها جشن گرفته‌اند. هر کدام تکه‌ای از آشغال و زباله به دهان گرفته و به سمتی مشغول زباله‌اند. کدام مسئول، شهردار و اعضای محترم شورای اسلامی شهر چنین چیزهایی را خوش دانسته و می‌پسندد؟!

خدا به اعضای شورای اسلامی کاشان خیر بدهد. نماینده‌ی مردم هستند. حتماً حرف و درخواست مردم برایشان مهم است. حتماً به دستگاه اجرای تحت امر انتقال می‌دهند. حتماً برایشان مهم است که مردم چه می‌خواهند. اطمینان دارم حداقل انتظارات مردم از شورا و شهرداری برایشان مهم است. یقین دارم خودشان را به جلسات داخلی شورا و شهرداری متوقف نکرده‌ و گوشه‌چشمی به خواسته و نظر مردم دارند.

«آسیه» یکی از ساکنین مسکن مهر است. می‌گوید: «به اعضای شورا بگویید؛ جمع‌آوری فان‌ها نه تنها کمکی به پاکیزگی شهر نکرده است بلکه چهره‌ی شهر را زشت کرده است. زباله‌ها در خیابان ولو شده است. سگ‌های ولگرد و گربه‌ها زیاد شده‌ است. لطفاً فکری برای آن بکنید.»

«مرضیه» ساکن فاز یک ناجی‌آباد است. وی معتقد است: «سطل‌های زباله در فاز یک ناجی‌آباد جمع شده است. برای تفکیک زباله از مبدأ بهتر است سطل‌ با رنگ‌های مختلف گذاشته شود تا مردم زباله‌هاشون را از همان ابتدا جدا کرده و در سطل‌های مخصوص بریزند.»
همشهری دیگری به اهل کاشانم گفت: «شهروندان در کوچه و محله‌ی ما دقیقاً سر ساعتی که شهرداری اعلام کرده است زباله‌ها را بیرون می‌گذارند ولی ماشین جمع‌آوری زباله نصف شب می‌آید. گاهی هم یک شب در میان می‌آید.»

مهربانو ساکن مسکن مهر است. به اهل کاشانم گفت: «شهرداری این‌قدر ولخرجی می‌کند. حالا که به سطل زباله رسیده است به بهانه‌های مختلف آن را جمع کرده و اسم آن را فرهنگ‌سازی گذاشته است.»

شهروند دیگری به اهل کاشانم گفت: «همه‌ی دنیا به این نتیجه رسیده است که سطل‌های مختلف برای تفکیک زباله در کنار خیابان‌ها و مجتمع‌های مسکونی بگذارند آن وقت شهردار کاشان به این نتیجه رسیده است که سطل‌های زباله را جمع کند تا شهر تمیزتر ‌شود. از شهردار بپرسید اصلاً به خیابان‌های شهر سرزده است ببیند چه خبر است؟!

«سعید» شهروند ساکن مسکن مهر است. وی می‌گوید: «خانه خیلی از مدیران در صادق اصفهانی است. وضعیت آنجا را به کل شهر تعمیم می‌دهند. آلودگی همه‌ی شهر را گرفته است. شب‌ها نمی‌توانیم پنجره اتاق را باز کنیم. بوی زباله می‌آید. شهرداری نمی‌خواهد برای جمع‌آوری زباله و تمیز کردن سطل‌ها و محل زباله هزینه کند آن‌وقت فرهنگ‌سازی را بهانه کرده است. اصلاً مگر شهرداری مسئول فرهنگ‌سازی مردم است. عوارض می‌گیرد که زباله‌های شهر را جمع کند. الان همه که قبض نوسازی را توزیع کرده که یکی از آیتم‌های آن پسماند است.»

ولی «محسن» نظری متفاوت دارد. وی می‌گوید: «جای تأسف است که بعضی از همشهریان زباله‌های خود را حین رانندگی به بیرون پرتاب می‌کنند. زباله‌های را بی‌موقع از منزل بیرون آورده و کنار کوچه رها می‌کنند. اگر باهاشون صحبت کنیم تازه حق به جانب می‌گیرند. همه چیز از خودمان شروع می‌شود. واقعاً باید به تفکیک زباله از مبدأ و زمان مناسب برای بیرون گذاشتن زباله اهمیت بدهیم.»

با این وجود مرغ شهردار یک پا دارد. همچنان بر موضع خود اصرار کرده و طرح جمع‌آوری فان‌ها را موفق می‌داند. ابریشمی‌راد در گفت‌‌وگو با خبرگزاری ایمنا می‌گوید: «جمع‌آوری فان‌ها سبب ایجاد نظم و کاهش هزینه‌های شهرداری برای جمع‌آوری پسماند شده است. جمع‌آوری سطل‌های بزرگ زباله طرح موفق برای الزام شهروندان به انتقال زباله رأس ساعت مشخص است. وجود فان‌ها در شهر سبب شده بود مردم فکر کنند می‌توانند در هر ساعت از شبانه‌روز که دل‌شان خواست زباله‌هایشان را بیرون بگذارند. این کار سبب تجمع حشرات، موش‌ها و جوندگان موذی شده بود. افزایش حیوانات ولگرد مانند سگ و گربه را در پی داشت. باعث افزایش نگران کننده بیماری‌هایی نظیر سالک بود.»

ولی مدیر منطقه ۲ شهرداری کاشان کاهش هزینه‌ها را به عنوان یکی از نتایج جمع‌آوری فان‌ها دانسته و می‌گوید: «با جمع‌آوری سطل‌های بزرگ زباله و خاتمه شستشوی آن‌ها بیش از پنج میلیارد ریال –پانصد میلیون تومان- در هزینه‌های شهرداری صرفه‌جویی شده است.» احمد شاه‌بالایی کاهش 20 درصدی تولید زباله را از دیگر نتایج جمع‌آوری فان‌ها می‌داند.

حسینعلی وکیل عضو شورای اسلامی شهر کاشان در جلسه کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست، طرح جمع‌آوری سطل‌های زباله را موفق ارزیابی کرده و می‌گوید: «سطل‌های زباله‌ها برای سلامت شهر مضر است. برای همین جمع‌آوری شد. اگر این طرح خوب اجرا شود برای شهر مفید و موثر است.» این عضو شورا همکاری مردم را با اهمیت دانسته و می‌گوید: «شهروندانی که حامی بهداشت شهر هستند باید زباله‌ها را طبق قانون و به موقع بیرون بگذارند و در مقابل شهرداری هم بر اساس زمان تعیین شده زباله‌ها را جمع کند. اقدامات آموزشی و فرهنگ‌سازی انجام شود. معاونت خدمات شهری با دقت طرح را پیگیری کرده و انجام بدهد. اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی لازم انجام شود. آنگاه چنانچه کسی با طرح همکاری نکرد جریمه شده و پیگیری قضایی شود تا در عمل ثابت شود تحقق این طرح برای شهرداری مهم و بااهمیت است.»

سیدعلیرضا مروجی سرپرست دانشگاه علوم پزشکی معتقد است جمع‌آوری سطل‌های زباله اصل موضوع نیست. هدف اصلی کاهش تولید زباله و تفکیک از مبدأ است. اگر اجرای این طرح به هدف کمک کرده است باید تقویت شود ولی چنانچه هدف محقق نشده باید فکر دیگری کرد. اقدامات کارشناسی مربوط به سازمان مسئول است. فرض بر این است که طرح‌ جمع‌آوری فان‌ها از پشتوانه کارشناسی لازم برخوردار است. در این صورت شایسته است همه با شهرداری همکاری کنیم. سازمان‌های مسئول دلسوز مردم هستند. نباید فکر کنیم در مقابل مردم قرار گرفته‌اند.

مروجی در پاسخ به این پرسش که وضعیت دیگر شهرها برای کاهش زباله و تفکیک از مبدأ چگونه است و آیا دانشگاه علوم پزشکی این طرح را موفق ارزیابی کرده یا خیر، گفت: «هر شهر وضعیت خاص خودش را دارد. مقایسه کاشان با دیگر شهرها یا کشورهای اروپایی قیاس مع‌الفارق است. انتظارات اروپایی با امکانات اوگاندایی جور درنمی‌آید. وقتی امکانات محدود است باید انتظارات را محدود کنیم. البته چهار ماه زمان مناسبی برای ارزیابی طرح نیست که بگوییم موفق بوده یا خیر. باید صبر کنیم. باید کار کارشناسی انجام شود. باید کار کارشناسی بر اساس شاخص انجام بگیرد. در صورتی که دانشگاه علوم پزشکی به این نتیجه رسید که اهداف طرح محقق نشده است مستقیم به سازمان مسئول اعلام خواهد کرد.»

علیرضا مفرح نائب رئیس شورای اسلامی شهر کاشان معتقد است همه‌ی این‌ها بهانه است. مشکل اصلی تنگناهای مالی شهرداری است. به خصوص پس از تحریم‌ها و افزایش قیمت‌ها باعث شده شهرداری فان‌ها را جمع کند. وقتی فان‌ها به اندازه‌ی کافی نیست و شهرداری هم توان خرید آن را ندارد صورت مسئله را پاک کرده ولی باید توجه کنیم که همیشه ساده‌ترین راه بهترین راه‌ نیست.

مفرح در ادامه گفت: «به عنوان یک شهروند و یک پزشک معتقدم وجود فان‌ها بهتر از نبود آنهاست. اگر فان‌ها باشد و ماشین جمع‌آوری در ساعت مشخص بیاید و زباله‌‌ها را جمع کند خیلی از این آسیب‌های کم می‌شود که این هم اتفاق نمی‌افتد. وقتی پیمانکار جمع‌آوری زباله حق و حقوقش را به موقع دریافت نکرده است انگیزه‌ای برای کار ندارد. یک روز می‌آید یک روز نمی‌آید. ضعف سیستم جمع‌آوری زباله هم به خاطر بحث‌های مالی است.

البته بحث‌های آموزش بهداشت عمومی به خصوص تفکیک زباله از مبدأ هم مغفول مانده است. بهتر است زباله در خانه تفکیک شود. زباله‌های تر از خشک و شیشه و فلزات جدا شود. الان در خانه‌های ما یک سطل زباله و یک کیسه زباله است که همه‌چیز را در آن می‌ریزیم. فرهنگ‌سازی درست انجام نشده است. ما باید مردم را تشویق کنیم زباله‌ها را تفیک کرده و رأس ساعت مشخص بیرون بگذارند. سیستم جمع‌آوری زباله را هم تقویت کرده و اقدامات حمایتی و نظارتی را افزایش بدهیم.»

رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست شورای اسلامی افزود: «کارهای فرهنگی در حوزه‌ی پسماند با جمع‌کردن فان‌ها و تهدید و جریمه به سامان نمی‌رسد. تحقق کارهای فرهنگی در گرو گفت‌وگو، تعامل و تشویق است. الحمدالله شهروندان کاشانی فرهیخته و آگاهند، انصاف نیست همه‌ی آسیب‌ها را متوجه آنان دانسته و کوتاهی و قصور خود را توجیه کنیم.»

علیرضا مفرح که به تازگی از وضعیت جمع‌آوری زباله در یکی از شهرهای ترکیه بازدید کرده است در تشریح وضعیت جمع‌آوری زباله در ترکیه گفت : «در مراکز عمومی مثل هتل‌ها، بیمارستان‌ها و مجتمع‌ها سه نوع سطل زباله به فراوانی دیده می‌شود. سطل‌ها از جنس استیل در‌ب‌دار و رنگ‌بندی مختلف است. برای جمع‌آوری شیشه، فلز و کاغذ در نظر گرفته شده است. در واقع برای این است که زباله‌های خشک و تر جدا شود. برای زباله‌های تر، سطل‌های زباله‌ی چرخ‌دار شیک و تمیز در خیابان‌های سطح شهر دیده می‌شود. فضای مخصوصی برای سطل‌ها در نظر گرفته شده که به سمت پیاده رو است. پس از این که ماشین مکانیزه سطل زباله را خالی کرد، مجدداً کنترل می‌شود چنانچه چیزی ته سطل مانده باشد تخلیه شده و با شیر‌آبی که در همان مکان تعبیه شده شستشو داده می‌شود. سرمایه‌گذاری سنگینی برای سیستم جمع‌آوری زباله انجام شده است. البته «فرهنگ تفکیک از مبدأ» هم نقش مهمی در این سیستم ایفا کرده است.»

اقدامات خوب عملی و فرهنگی در دیگر شهرها و کشورهای دنیا انجام شده که می‌تواند به عنوان الگو مدنظر مدیریت شهری کاشان قرار گیرد ولی شوربختانه باید گفت خیلی‌وقت‌ها به همه‌چیز آگاهیم ولی پای عمل‌مان لنگ می‌زند. کوتاهی و قصور خود را پشت توجیه‌های زیبا پنهان می‌کنیم. خود را وابسته به جریان‌های اصلاح‌طلبی و روشنفکری و آزادی‌خواهی دانسته ولی برای محدودیت، تنبیه و جریمه شهروندان به دنبال راهکار قانونی می‌گردیم. جمع‌آوری فان‌ها یکی از ده‌ها آزمون پیش روی شورا و شهرداری است.

آیا شهرداری توان مالی تأمین سطل‌های زباله شهر را ندارد؟ آیا نمی‌تواند هزینه شستشو و نظافت سطل‌های زباله را تأمین کند؟ آیا کاهش هزینه‌های شستشوی و پاکیزگی فان‌ها به عنوان صرفه‌جویی هزینه‌های شهرداری محسوب می‌شود؟ آیا بی‌توجهی مردم به تفکیک از مبدأ بدون فراهم کردن زیرساخت‌ها و خدمات لازم ناشی از بی‌فرهنگی است؟ کدام سازمان مسئول اقدامات فرهنگی در حوزه مدیریت شهری است؟ آیا به وظیفه و رسالت خود عمل کرده است؟ و پرسش‌های بسیار دیگر که پاسخ آن تنها در اقدامات شورا و شهرداری نهفته است.