مجید رفیعی برزکی _ پنج‌شنبه هفتم‌تیرماه سیدجواد ساداتی نژاد نماینده مردم کاشان در مجلس یک ساعت با مردم صحبت کرد. از رادیو کاشان. از اهمیت «آب» گفت. عیب و ایراد کشاورزی سنتی را برشمرد و هشدار دارد؛ آب‌ در سفره‌های زیرزمینی به انتها رسیده است. از چالش‌های کم‌آبی و بی آبی گفت و بر ضرورت مدیریت مصرف تأکید کرد. ولی آخر سر هرچه رشته بود پنبه کرد و امید و آرزوی منطقه را نقش بر آب کرد و بر باد داد.

آقای نماینده گفت: «آب محور توسعه است. جای نفت را گرفته و به عنوان مبنای گفت و گوی جهانی رخ نموده است. بعضی چالش‌ها و تنش‌ها در سطح جهان، کشور و حتی تعدادی از استان و شهرستان‌ها بر سر آب است. در حوزه‌های مختلف نقش‌آفرینی می‌کند. پا را از حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی فراتر نهاده و با سیاست زورآزمایی می‌کند. بیشتر مصرف آن در کشاورزی است. بنابراین صرفه‌جویی در کشاورزی ارزش فوق‌العاده‌ای دارد. یعنی صرفه‌جویی 5 درصدی در کشاورزی منبع عظیمی را به ارمغان می‌آورد.

کاشان کویری است. اصلی‌ترین تأمین آب از سفره‌های زیرزمینی است که متأسفانه وضع بسیار وخیمی دارد. دیگر اون پایین آبی نیست. در طول سال‌های گذشته این‌قدر آب از سفره‌های زیرزمینی برداشت کرده‌ایم که دیگر چیزی ته آن نمانده است. سالانه بالای یک متر افت سفره داشته‌ایم. بدتر از همه‌ی این‌ها؛ کف سفره‌های زیرزمینی از سنگ است. کف «مارونی» دارد. یعنی از نمک و گچ است. یعنی آب که پایین می‌رود شور می‌شود و قابل شرب نیست. رودخانه‌ای هم در کاشان نداریم. حیات ما وابسته به همین سفره‌های خالی زیرزمینی است که جزء بحرانی‌ترین دشت‌های کشور است یعنی نقطه‌ی آخرِ بحران هستیم.

130 میلی‌متر بارندگی داریم. در مقابل بین 3 تا 5/3 (سه و نیم) متر تبخیر داریم. آب به راحتی تبخیر می‌شود. این بدان معنی است که باید از کشاورزی سنتی پرهیز کنیم. به سمت کشاورزی نوین و گلخانه‌ای با آبیاری کم‌فشار و تحت‌فشار برویم. میزان مصرف آب را فوق‌العاده پایین بیاوریم. در حال حاضر عملاً آب را اتلاف کرده و هدر می‌دهیم.

آب یعنی اقتصاد. باید بررسی کنیم اگر یک مترمکعب آب به کشاورزی، صنعت، پسته، گندم و … بدهیم چقدر درمی‌آوریم. هرکدام بیشتر است باید به آن بدهیم. وقتی آب را به صنعت بدهیم و ارزش بیشتری داشته باشد در این صورت نباید آب را به کشاورزی سنتی بدهیم. کشاورزی سنتی نمی‌تواند با سایر حوزه‌ها رقابت کند.

اساسی‌ترین مسئله در رابطه با کاهش مصرف آب در کشاورزی، «آموزش» است. باید ببینیم یک مترمکعب آب چندگرم محصول با چه قیمتی می‌دهد. محصولاتی که آب‌بر است نکاریم. محصولی را بکاریم که کم‌آب، استراتژیک و گران‌قیمت است. الان در کشاورزی کاشان و آران و بیدگل کارایی اقتصادی و بهره‌وری زراعی رعایت نمی‌شود و نیاز به فرهنگ‌سازی و آموزش است.

سیلِ نیسان‌های طالبی و هندوانه از کاشان به سمت قم و تهران در حرکت است. عملاً تانکرتانکر آب از کاشان صادر می‌شود. هر کیلو طالبی 600 کیلو آب می‌خواهد تا به بار بنشیند. این بدان معنی است هر نیستان طالبی بیش از یک میلیون مترمکعب آب است و این منطقی نیست منطقه‌ای که با بحران آب دست در گریبان است، آب صادر کند.»

آقای ساداتی‌نژاد یک ساعت روضه‌ی آب خواند. نوبت به گریز که رسید تذکر به وزیر نیرو در نطق پیش‌از دستور مجلس شورای اسلامی و آن هم در هفته صرفه‌جویی را یادآوری کرد که آب را به حال خود رها کنیم: «معیشت کشاورزان را باید در نظر بگیریم. کشاورز که شبانه‌روز بین 22 تا 23 ساعت آب از زمین می‌کشد نمی‌تواند به 8 ساعت کاهش دهد. طبیعت برای آسایش انسان است. نباید انسان دچار چالش شود. درخت 30 ساله را نمی‌توان کَند»

آدم گیج می‌شود. کشاورزی سنتی خوب است یا بد است؟ «آب» یا همان طبیعت که می‌فرمایید برای آسایش انسان است به گفته‌ی خودتان چیزی تهش نمانده است که آخرین قطرات آن را رها کنیم. بالاخره تا کی پمپ‌های قوی مثل زالو به جان زمین افتاده و آب را مکیده و پای درختان ناآگاهی و غفلت هدر دهد. و از همه مهمتر این چیزها که می‌گویید تذکر به وزیر کشاورزی ختم می‌شود یا وزیر نیرو؟ در طول این مسئولیت نمایندگی چند بار به وزیر کشاورزی تذکر داده‌اید که فکری به حال کشاورزی و کشاورزان بکند؟ چه قوانینی برای معیشت کشاورزان پیگیری و تصویب کرده‌اید؟ می‌دانید وضعیت درمان، تأمین اجتماعی و بازنشستگی این قشر زحمت‌کش و نجیب مانند وضعیت آب در منابع زیرزمینی وخیم و وحشتناک است؟ چه کاری برای آن کرده‌اید؟ آیا صرف این که به وزیر نیرو بگویید آب را به حال خود رها کند همه چیز حل می‌شود؟

آقای ساداتی‌نژاد؛ بالاخره «آب» خط قرمز جنابعالی هست یا خیر؟ اگر هست نمی‌توان یکی به نعل زد یکی به میخ. خودتان می‌دانید بحران آب کاشان با قربان‌صدقه و ملاحظه‌کاری حل نمی‌شود. اگر می‌خواست حل بشود تاکنون شده بود و به جایی نمی‌رسید که وضعیت آن وخیم‌تر از همیشه توصیف شود. یک دل دو دوستی برنمی‌دارد. در هر صورت تکلیف‌تان را با خودتان معلوم کنید. اگر مشخص شد و آب در عمل و نه در حرف اهمیت پیدا کرد آن وقت در مجلس، رادیو کاشان یا هر جای دیگر به کشاورزان بگویید: «من را بخواهید یا نخواهید، در دوره بعدی به من رأی بدهید یا ندهید؛ آب مهم‌تر است. برای همه‌ی ما مهم‌تر است. به جای آب، کشاورزی را رها کنید. برای معیشت هم کسی به فکرتان نیست. فکری به حال خود کنید.»