- شناسه خبر : 16370
معرف فرش دستبافت کاشان به یونسکو درگذشت
به گزارش اهل کاشانم، استاد محسن محسنی متولد 1310 در یکی از روستاهای شهرستان نور استان مازندران است که بواسطه تلاش ها و پیگیری هایش فرش دستبافت کاشان در سال 1389 (2010 میلادی) در فهرست آثار میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبب جهانی رسید.
مجله کارپت پلاس (ماهنامه اینترنتی فرش دستباف) در شماره پنجم خود گفت و گو مفصلی با پیشکسوت شرکت سهامی فرش ایران استاد محسن محسنی انجام داده است که وی فرش کاشان ر استانداردترین فرش ایران معرفی کرده و از ماجرای معرفی فرش کاشان بعنوان اصالت فرش فارسی به یونسکو به شرح ذیل صحبت کرده است.
سوال: استاندارد ترین فرش مربوط به کجاست؟
استاد محسنی: مربوط به فرش کاشان است. چون وقتی به پشت فرش کاشان نگاه می کنی گره هایــش یک مربع کامل است که یعنی یک چله می کشند باریکتر از تار و پود و به همان باریکی چله خامه ای که گره می زنند به همراه پودی که زده می شود بر روی هم به اندازه همان چله است به خاطر همین مربع کامل ایجاد می شود. آوازه قالی کاشــان به بافندگان توانا و خوش ذوق آن ارتباط دارد که نســل به نسل هنر خود را منتقل کرده اند و کاشــان می تواند فرشهای اصیل تر و بهتر و زیباتر تولید کند که در ظاهر زیبایی فرش تبریز ولی اســتحکام و مقاومت فرش کاشــان را داشــته باشد کاشان تنها شهری اســت که از رنگ های گیاهی بومی، ســنتی و طبیعی در رنگرزی فرش استفاده می کنند.
کلا رنگرزی از جمله صنایع دستی مرتبط با قالیبافی کاشان است که قدمت آن با صنایع نساجی یکسان بوده است و بایستی تلاش شود که از این میراث گرانبها که در انزوای خانه ها در شرف انهدام است محافظت و احیا شود
سوال: آیا به همین دلیل شما فرش کاشان را بعنوان اصالت فرش فارسی به یونسکو معرفی کردید و ماجرای آن چه بود؟
استاد محسنی: بله، فرشــبافی کاشــان هم دارای فرش عشایری و هم فرش شهری باف است که فرشهای میمه و جوشقان نمونه های فرش عشــایری کاشان هستند. از نظر تاریخی کاسیان یا کاشی ها توانســتند در تاریخ کهن خود با فلاحت و صناعت بر طبیعت پیروز شــوند و ادامــه این تــوان را در بعدهای متفاوتی می توان مشاهده نمود. یکی از موارد مهم توان کاشی ها در فرش بافی ست. این مهم که در دوره صفویه با حمایت پادشــاهان در همزمانــی با اروپا و رونق ماشــینهای نســاجی و چیت و فاســتونی آغازشد. در تطابق با رنسانس غرب در ایران انواع هنرها به حرکت در آمد تــا دوره ی قاجاریه آثار نیک و بد آنها وجود داشت و با طلوع دوباره صنایع در معماری و نســاجی و ابریشــم شناســی و عملیات ابریشــم، دولاتابی و چندلاتابی و گلابتــون و مفتول های طلا به کار برده می شــد خاص مردم کاشــان بود. اول قرن دهم که رنســانس ایران آغاز شد نقش اول را کاشانی ها داشتند و قالی شاه عباسی، اولین قالی شاه عباسی اصیل اهدا به حرم امام رضا با گلهای شاه عباسی درشت محصول کار کاشانی هاست.
اهمیت قالی کاشان در دوره های متفاوت پیوســته ماندگار بوده است و مهارت های بافتن قالی که جز میراث ناملموس این دیار کهن بوده وقتی نظام شهری بافی در زمان صفویه متداول شد نه اینکه اصلا نبود بلکه در زمان ســلجوقیان بوده اما کمال نیافته بود. نمونه آن در موزه متروپولیتن هســت که نقشه اسلیمی زمان ســلجوقی که در نقشه بافت نشان می دهد که این نقش اسلیمی به آن سبک شهر بافی امروزی نبود البته نباید هم باشــه چرا که قالیباف امروز آنقدر مهــارت دارد که بدون اینکه نقشــه را بشناسد که چی هست با هر رنگی که در چهار خانه نقشه می بیند آن را می بافند و بالا می رود و اگر نقشه را هم قطعه قطعه به او بدهند تا نیمه فرش را با مهارت هم می بافد اما شــاید متوجه نقشه اصلی فرش نشود.
کاشان اولین شهری بودکه شهری بافی در آن رایج شد البته بعد از اصفهان و بدلیل همان استاندارهای بافتی که داشت هم چله کشی منظم داشت و هم بافت دو پوده ای که داشت و بافت مربعی شــکل درستی می کرد باعث میشد که بافت مرتبی داشته باشــد و در ضمن یکی دیگر از مزایای بافت کاشان چله های بهم پیوسته پایین فرش است که باعث دوام چله های فرش می شود و با نظام شهری بافی که اجرا شد توانسته استاندارترین بافت فارسیباف را داشته باشد و با همکاری سازمان میراث فرهنگی، و تلاشهایی که بهمراه فرششناسان داشــتم توانستیم فرش کاشان را به عنوان ســمبول شهریبافی فرش ایران و میراث معنوی بشری توسط دفتر یونسکو در پاریس به سال ۲۰۱۰ میلادی به ثبت جهانی برسانیم که رسماً اعلام شد و متعاقب آن کمیسیون ملی یونسکو هم در ایران از بنده در موزه فرش ایران تجلیل کردند. و از طرف برخی از سازمانها و ادارات شهرستان و دانشگاه کاشان از تلاش های اینجانب برای ثبت مهارت های ســنتی بافت فرش کاشان در یونسکو در محل دانشگاه مراسم تقدیری بعمل آوردند که از توجه مردم هنر دوست و فرهنگی کاشان بسیار سپاسگزارم.