خبرنگار و محقق: رضا رحیمی – به گزارش پایگاه خبری اهل کاشانم، بیمارستان شهید بهشتی کاشان تنها بیمارستان جنرال منطقه است و از فروردین ماه سال 1386 نیز به دستگاه سنگ‌شکن مجهز شده. اما این بخش از بهمن ماه 96 تا به امروز (حدود 23 ماه) به خوابی عمیق فرورفته است. خوابی که درمان سریع و آسان سنگ‌کلیه را از دسترس بیماران منطقه کاشان خارج و آنها را روانه اصفهان، تهران و قم می‌کند تا در دیار غربت مرهمی بر درد خود بگذارند.

بیمارستان شهید بهشتی به دلایلی نظیر آموزشی بودن، تاخیر بیمه‌ها در پرداخت دیون خود به بیمارستان، نبود بیمارستان تامین اجتماعی در منطقه و تحمیل بار آن به این بیمارستان، فشار ناشی از تحریم‌ها و … ، درگیر مسائلی طبیعی است که خصوصا در سال‌های اخیر، برای خدمت‌رسانی به مردم، با چالش مواجه شده است. اما بخش قابل توجهی از این مسائل و مشکلات، به دلایل فوق الذکر برنمی‌گردد و نمی‌توان آن را طبیعی تلقی کرد.

معضلاتی نظیر سوء مدیریت، قصور یا تقصیرهایی در تصمیم‌‌گیری، سیاسی‌کاری و باندبازی، تبعات تبعیض‌آمیز طرح تحول نظام سلامت، افزایش نابجای توقعات مالی پزشکان در کنار عدم نظارت کافی و موثر، نهادینه شدن فسادهایی نظیر دریافت پورسانت بابت درمان بیماران توسط برخی پزشکان، عدم شفافیت در عملکردها و تصمیم‌ها و … ، چالش‌های پیش روی این مجتمع آموزشی درمانی را پیچیده‌تر کرده و به نارضایتی مردم از کیفیت و کمیت خدمات بیمارستان بهشتی دامن می‌زند.

رسانه اهل کاشانم، به منظور ایفای نقش رسانه‌ای خود در حل مشکلات منطقه، از هشت ماه گذشته تاکنون، پیگیری وضعیت بخش سنگ‌شکن و تحقیق در خصوص علل توقف این بخش، نحوه قراردادها، تخلفات صورت گرفته و … را در دستور کار خود قرار داد. طی این مدت، با حدود 35 نفر از مسئولان دانشگاه و بیمارستان، پزشکان، کارشناسان و سایر مسئولان ذیربط در این پرونده، مصاحبه‌هایی را انجام داده و به منظور رفع بعضی ابهامات و پاسخ به سوالات ایجاد شده در مصاحبه‌ها، درخواست‌هایی برای بررسی مکاتبات مربوط به بخش سنگ‌شکن ارائه کرده که متاسفانه همکاری و پاسخگویی مناسبی از سوی دانشگاه علوم پزشکی کاشان و بیمارستان شهید بهشتی صورت نگرفته است.

نتایج این تحقیقات میدانی و پیگیری‌ها طی چند گزارش پیاپی ارائه خواهد شد.

سنگی بر سر راه بخش سنگ‌شکن

به گفته متخصصان، اگر سنگی در کلیه ایجاد شود و بیش‌تر از 5 میلی متر رشد کند ممکن است مسیر ادراری را مسدود کرده و لذا باید از بدن خارج شود و برای آن راه‌های متفاوتی مانند: TUL(سنگ‌شکنی درون اندامی)، PCNL (جراحی بسته سنگ کلیه) و ESWL (سنگ‌شکنی برون اندامی) وجود دارد که یکی از کم‌تهاجمی‌ترین راه‌ها که عوارض کمتری دارد، سنگ‌شکن برون اندامی است (که در این گزارش به اختصار «سنگ‌شکن» عنوان می‌شود). طبق نظر متخصصین، حدود 50 درصد از سنگ‌ها با این روش قابل درمان هستند. سنگ‌شکن یکی از بخش‌هایی است که طبق کریکولوم باید در بیمارستان‌های جنرال فعال باشد.

سنگ‌شکن دولتی یا خصوصی؛ مسئله این است

سیزدهم شهریور ماه 98 محمد‌ حاجی‌جعفری، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کاشان که در سایت بیمارستان خصوصی آیت الله یثربی(ره) به عنوان عضو هیئت مدیره این بیمارستان نیز معرفی شده‌است، در مصاحبه با خبرنگار اهل‌کاشانم، «مشکل فنی» دستگاه را علت اصلی توقف فعالیت بخش سنگ شکن تنها بیمارستان جنرال عنوان کرده و می‌افزاید: ما از بهمن ماه سال96 به طور همزمان از وزارت بهداشت، بخش خصوصی و خیرین، تامین دستگاه جدید را پیگیری کرده‌ایم. درحال حاضر با هزینه 800 میلیون تومان می‌توان دستگاه جدید را برای بیمارستان بهشتی خریداری کرد اما بودجه‌ای برای این امر نداریم و از هرگونه مشارکت استقبال می‌کنیم.

وی در ادامه تاکید می‌کند: امیدواریم تا دو ماه آینده این بخش در بیمارستان آیت الله یثربی(ره) فعال شود.

رئیس سابق بیمارستان نقوی، در خصوص توقف حدود دو ساله دستگاه سنگ‌شکن، خاطرنشان می‌کند: من در جریان مسائل دقیق فنی دستگاه نیستم اما طبق نظر کارشناسان تجهیزات پزشکی بیمارستان شهید بهشتی و معاونت درمان؛ مبنی بر اینکه هزینه تعمیر بالغ بر 100 میلیون تومان است برای تعمیر آن اقدامی صورت نداده و برای تهیه دستگاه جدید اعلام نیاز کردیم. چون ضمانتی برای عمر دستگاه و کیفیت عملکرد آن وجود ندارد.
وی در پاسخ به اینکه آیا استعفای کارشناس ماهر سنگ‌شکنی بیمارستان از سمت خود باعث افت کیفیت عملکرد بخش سنگ‌شکن بوده است یا خیر، می‌گوید: این مسئله مربوط به مسئول بخش رادیولوژی است و من اطلاع دقیقی از نیروی انسانی آن بخش ندارم.

حاجی‌جعفری همچنین در واکنش به این سوال که دانشگاه چه تدبیری برای درمان بیماران مبتلا به سنگ کلیه در این مدت داشته است می‌گوید: سنگ‌شکن اولویت اول ما نیست و برای ما مسائل مهم‌تری مانند رسیدگی به بیماران شیمی‌درمانی وجود دارد و طبعا بیمارانی که مشکل سنگ کلیه داشته‌اند می‌توانسته‌اند به شهرهای دیگر مراجعه کنند.

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در پایان برای یافتن پاسخ این سوال که «بر اساس چه مستندات فنی و کارشناسی، دستگاه را فرسوده می‌دانید»؟ ما را به کارشناسان تجهیزات پزشکی بیمارستان بهشتی ارجاع می‌دهد.

تناقض نظر کارشناسان با مدیران

در ادامه، با خانم آسمانی، مسئول تجهیزات پزشکی بیمارستان شهید‌بهشتی تماس تلفنی برقرار می‌کنیم تا طی یک مصاحبه‌ حضوری، به پاسخ سوالات مطرح شده برسیم. وی ضمن امتناع از مصاحبه تاکید می‌‌کند: «دنبال دردسر نیستم» اما پیگیر هستیم و ان شاءالله دستگاه سنگ‌شکن را تعمیر می‌کنیم.

ششم خرداد ماه 98 با شرکت نمایندگی دستگاه سنگ‌شکن بیمارستان شهیدبهشتی ارتباط می‌گیریم. مسئول فنی شرکت پارسیس رسا درمان می‌گوید: آخرین مکاتبه بیمارستان با ما به سال 96 در رابطه با سوختن کویل ‌مصرفی ‌دستگاه برمی‎‌گردد (که حداقل به ازای هر 700 بیمار تعویض می‌شود و تا دو میلیون ضربه ضمانت دارد) و ما پیش فاکتور را برایشان ارسال کردیم، در آن زمان هزینه تعویض کویل حدود 40 میلیون تومان بود و در حال حاضر حدود 90 میلیون تومان است.

حسن دادبین، یادآور می‌شود: حدود سال 93 بود که بیمارستان به ما گزارش داد دستگاه ضعیف است، ما دستگاه را تست کردیم و عملکرد دستگاه استاندارد بود. پیشنهاد دادیم که شما تعدادی بیمار که کیس سنگ‌شکنی هستند را به عنوان نمونه بیاورید تا کارشناسی از طرف ما آنها را سنگ‌شکنی کند و کیفیت عملکرد دستگاه مشخص شود. دکتر مسعود بنایی قبول کرد هزینه کارشناس ما را پرداخت کند و این کار انجام شود. اما هزینه‌ای پرداخت نشد و این موضوع مسکوت ماند. سپس از طرف بیمارستان با اداره تجهیرات پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، صحبت کردند و آنها به ما نامه زدند و ما به اداره تجهیزات اعلام کردیم حاضریم تست استاندارد بودن دستگاه را انجام دهیم و تاریخ هم اعلام کردیم، اما هماهنگی‌های لازم را برای انجام تست، صورت ندادند.

وی می‌افزاید: علاوه بر اینها بعد از سال 93 که این گزارش را به ما دادند، 3 سال دیگر هم این دستگاه کار کرده که این نشان از عملکرد استاندارد دستگاه دارد، در غیر این صورت با دستگاه کار نمی‌کردند.

مسئول فنی شرکت «پارسیس رسا درمان» ابراز می‌کند: از سال 82 تا 86 ، 15 دستگاه سنگ‌شکن اشتورز از همین مدل(SLK) در بیمارستان‌های آریا رشت، امیرالمومنین سمنان، قائم کرج، بوعلی همدان، عالی‌نسب تبریز، شهید بهشتی کاشان، شهدای عشایر خرم‌آباد، شفا کرمان، امام رضا(ع) بندرعباس، امام علی بجنورد، البرز کرج، لاله تهران و کلینیک‌های نصر رازی ارومیه، آسیا ایلام، نور سنندج نصب شده و به جز دستگاه سنگ شکن بیمارستان بهشتی کاشان، سایر دستگاه ها تاکنون فعال هستند.

به گفته دادبین، در زمانی که کارشناس ماهر دستگاه (آقای نجفی‌تبار) با این دستگاه مشغول به کار بود، سرویس‌های دستگاه به موقع انجام می‌شد و همه رضایت داشتند، اما پس از او سرویس و نگهداری دستگاه هم مانند قبل نبود.

وی با تاکید بر اینکه این دستگاه‌ها هرچه بیشتر بلااستفاده بمانند، بیشتر خرج پیدا می‌کنند، اذعان می‌کند: با این‌همه، دستگاه سنگ‌شکن بیمارستان شهیدبهشتی پس از تعمیر، کارایی لازم برای درمان بیماران را دارد.

اولین تحرکات بیمارستان برای بیدار کردن سنگ‌شکن

مسئول فنی شرکت پارسیس رسا درمان در تماسی که حدود سه ماه بعد، در اوایل شهریور ماه با او برقرار می‌کنیم، بیان می‌کند: مدتی قبل، خانمی از بیمارستان شهیدبهشتی کاشان با من تماس گرفت و پرسید: آیا راه اندازی دستگاه سنگ‌شکن مقرون به صرفه است؟ و من گفتم: بله.

نیک‌خصال، اپراتور دستگاه سنگ‌شکن کلینیک نصر رازی ارومیه در گفتگو با خبرنگار اهل کاشانم در تاریخ 17 مهرماه 98، می‌گوید: من حدود 15 سال است که با این دستگاه کار می‌کنم و در این مدت با دوشیفت کاری در روز، ماهانه حدود 120 بیمار را سنگ‌شکنی می‌کرده‌ایم و در این 16 سالی که از نصب دستگاه می‌گذرد، حدود 86 میلیون شوک(ضربه‌ای که کویل دستگاه به پوست وارد می‌کند) کار کرده‌است (برای هر سنگ‌شکنی بیمار حدود 2500 تا 3000 شوک یا ضربه نیاز است) و کویلی که ابتدا روی دستگاه بود حدود 30 میلیون شوک(تقریبا معادل کل کارکرد 10 ساله دستگاه سنگ‌شکن بیمارستان شهید بهشتی) کارکرد و سپس تعویض شد؛ البته اخیرا به علت افزایش تعرفه‌ و کاهش توان مالی مردم در پرداخت تعرفه بخش خصوصی، ارجاعات به کلینیک ما کاهش پیدا کرده‌است و بیماران برای دریافت خدمات ارزان‌تر به بیمارستان تأمین اجتماعی مراجعه می‌کنند.

وی عملکرد دستگاه را رضایت‌بخش اعلام کرده و می‌افزاید: در بیماران فعال و پرتحرک، سنگ‌شکنی حدود 95% جواب می‌دهد و در مجموع بیماران از هر 120 بیمار حدود 90 الی 95 بیمار در همان جلسه اول درمان می‌شوند و مابقی به علت بزرگ یا متعدد بودن سنگ‌های کلیه‌شان نیاز به جلسات بعدی دارند و اکثر پزشکان آذربایجان‌غربی با کلینیک ما همکاری می‌کنند.

نیک‌خصال در ارتباط با اهمیت مهارت اپراتور و تکنولوژی دستگاه در فرآیند سنگ‌شکنی خاطرنشان می‎کند: مهارت و تجربه اپراتور در مسائلی مانند تشخیص مکان سنگ و زاویه مناسب برای سنگ‌شکنی و سایر تنظیمات، بسیار مهم‌تر از تکنولوژی دستگاه است. علاوه بر این کار با این دستگاه نسبت به دستگاه‌های جدیدتر به مراتب آسان‌تر است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه قطعات دستگاه اشتورز (Storz) در مقایسه با دستگاه‌های دیگر نظیر دورنیر (Dornier)، هزینه بالاتری دارد، تاکید می‌کند: درد بیمار در حین سنگ‌شکنی زیر دستگاه اشتورز، کمتر است و بیمار رضایت بیشتری دارد و همچنین ما به تازگی کویل دستگاهمان را تعویض کردیم.

سوال اول: چرا دستگاهی که در شهرهای دیگر مثل ارومیه، تهران، کرج، همدان، بندرعباس و …، بیش از 16 سال سابقه فعالیت دارد، در کاشان با کمتر از 8 سال فعالیت به فرسودگی محکوم می‌شود؟ آن هم با توجه به اینکه دستگاه سنگ‌شکن بیمارستان شهید بهشتی کاشان تنها حدود 32 میلیون شوک کار کرده‌است(حدود یک سوم کارکرد دستگاه ارومیه).

چه کسی پاسخگوی بیماران است؟ بیمارستان یا بیمه؟

پس از مصاحبه با بیش از 10 نفر از مسئولان و کارشناسان ذیربط، مدیر بیمارستان شهیدبهشتی در 17 شهریور 98 برای پاسخ به سوالات از ما دعوت می‌کند و می‌گوید: پرسنل اجازه مصاحبه ندارند، سوالات خود را از ما بپرسید، اگر لازم باشد با آنها مطرح می‌کنیم و به شما جواب می‌دهیم.
سید محمدحسین مکی که از تیرماه 96 عهده‌دار مدیریت بیمارستان شهید بهشتی است، از تاریخ تعطیلی بخش سنگ‌شکن بیمارستان خود، بی‌اطلاع است و در ابتدا آن را بهمن‌ماه 97 عنوان می‌کند.

وی، در ادامه، علت اصلی این خواب عمیق را معوقات بیمه‌ای می‌داند و می‌افزاید: بیمه‌های درمانی از بیمارستان خرید خدمت می‌کنند و ما بدون دریافت هزینه‌ از بیماران آنها را مرخص می‌کنیم و با سازمان بیمه‌گر طرف حساب می‌شویم تا هزینه دارو و خدمات درمانی را که برای بیماران مصرف می‌شود از بیمه دریافت کنیم، اما بیمه‌ها در تسویه حساب، چندین ماه تاخیر دارند و بیمارستان با این حجم از طلبکاری از بیمه‌ها و بدهکاری به پرسنل و بخش های خصوصی طرف قرارداد، بودجه کافی برای اداره کامل خود را ندارد و نهایتا در تلاشیم بخش‌های اورژانسی بیمارستان را فعال نگه‌داریم.

مکی، در پاسخ به علت عدم راه‌اندازی بخش سنگ‌شکن، ضمن ارائه پیش‌فاکتور درخواستی بیمارستان از شرکت نمایندگی سنگ‌شکن برای تعمیر دستگاه که تاریخ آن، چند روز قبل از روز مصاحبه است، خاطرنشان می‌کند: برای تعمیر دستگاه سنگ‌شکن سال گذشته 100 میلیون تومان و امسال 130 میلیون تومان اعلام نیاز شده اما بودجه کافی برای راه‌اندازی آن را نداریم؛ لذا برای واگذاری این بخش، مناقصه‌ای را آماده کرده‌ایم و در هفته‌های آینده در سایت بیمارستان اطلاع‌رسانی می‌کنیم.

مدیر بیمارستان شهیدبهشتی، تصریح می‌کند: برای تامین دستگاه سنگ‌شکن جدید پیگیر هستیم که هزینه آن یک میلیارد و 800 میلیون تومان است و سعی داریم توسط وزارتخانه تامین کنیم.

در ادامه، از او می‌خواهیم مکاتبات بیمارستان با شرکت نمایندگی برای تعمیر دستگاه و همچنین قراردادهای واگذاری بخش سنگ‌شکن به پزشکان ارولوژیست را در اختیار این رسانه قرار دهد که ضمن طفره رفتن از پاسخگویی شفاف، تصریح می‌کند: اینها بحث‌های اداری مالی بیمارستان است و برای انتشار آن برنامه‌ای نداریم و لزومی ندارد ارائه شود. ما به شکل مقتضی بخش را اداره می‌کنیم و مهم این است که تعرفه خدمات، دولتی باشد.

سوال دوم: آیا صحیح است که مجموع بدهی‌های بیمارستان بهشتی، حدود 100 میلیارد تومان است و از طرفی مجموع معوقات 6 ماهه سازمان تأمین اجتماعی به بیمارستان بهشتی، حدود 30 میلیاد تومان؟ با این وجود، آیا تاخیرهای بیمه در پرداخت های خود، بهانه‌ای برای سایه افکندن بر سوء‌مدیریت‌ها نیست؟

سوال سوم: اگر علت اصلی توقف بخش سنگ‌شکن، ناتوانی بیمارستان در تامین اعتبار تعویض یا تعمیر دستگاه بوده، چرا بعد از دو سال توقف قرار است این قسمت طی مناقصه‌ای به بخش خصوصی واگذار شود؟ و با وجود این حجم از معوقات بیمه‌ای و کسری بودجه بهتر نبود در همان انتهای سال96 یا نهایتا ابتدای سال 97 این مناقصه برگزار می‌شد؟ آن‌هم در زمانی که پزشکان ارولوژیست (مجید گیوی، مسعود بنایی، سید عباس مظفری و…) پیشنهاد تامین هزینه خرید دستگاه جدید را به دانشگاه داده‌اند.

سوال چهارم: چرا مسئولان دانشگاه علوم پزشکی کاشان در برابر ارائه شفاف مکاتبات و قراردادهای مربوط به این بخش مقاومت می‌کنند؟ چه مسائل محرمانه‌ای در سیستم درمان دانشگاه وجود دارد؟

سوال پنجم: آیا ارتباطی بین پیگیری‌های مستمر رسانه اهل کاشانم با تکاپوهای اخیر مسئولان دانشگاه برای تعمیر و یا واگذاری دستگاه سنگ‌شکن از بیم آشکار شدن سوء‌مدیریت‌های قبلی یا قصور، تقصیر یا تخلفات احتمالی وجود دارد؟ اگر بله، چرا حتما لازم است فشاری از بیرون وارد شود تا یک سازمان اقدام به اصلاح خود کند؟

سوال ششم: آیا هزینه معوقات بیمه‌ به بیمارستان را مردمی باید بپردازند که ماهانه حق بیمه خود را نقدا پرداخت می‌کنند؟

این گزارش ادامه دارد…