اصرار شهرداری قمصر به خیابان کشی در بافت تاریخی؛

احداث خیابان جدید از روی بافت تاریخی اطراف زیارت پیرسلیمان قمصر (+تصاویر)

محمدمهدی نجفی

باغشهر قمصر در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی کاشان و در ارتفاع متوسط ۱۹۰۰ متری از سطح دریا در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده است. این شهر به واسطه گلاب نابی که در آن تولید می‌شود شهرۀ جهان است و هر ساله در فصل گلاب‌گیری پذیرای گردشگران بسیاری از سایر نقاط ایران است. 

متاسفانه طی دهه‌های گذشته بخش وسیعی از باغات قمصر به دلیل خشکسالی، بی‌توجهی به مدیریت بهینه آب، طی توسعه نامتوازن شهر و تغییر سبک زندگی ساکنین نابود شده است. بافت تاریخی این شهر که در محلات متعددی همچون پایین، بالا و میانده پراکنده بوده، به کلی تخریب شده و از گسترۀ آن جز معدود پلاک‌های ویران و متروک چیزی باقی نمانده است. 

تصویر قدیمی امامزاده پیرسلیمان قمصر (پیش از طرح توسعه دهه ۸۰)

آثاری همچون کاروانسرای گبرآباد، مسجد میانده و زیارتگاه‌هایی همچون پیرداوود و پیرسلیمان و درختان چنار کهنسالی که در مجاورت مسجد جامع و سایر محلات این شهر پراکنده‌اند، بیانگر قدمت دیرینه این شهر است. اما چهره شهر چنان دستخوش تغییر و تحول شده که بافت تاریخی و نمونۀ معماری بومی کوهستانی آن را به ندرت می‌بینیم.

یکی از محلات تاریخی قمصر محله پایین است که با زیارت پیرسلیمان مزین شده است. اگرچه این محله نیز به سیاق سایر محلات قمصر طی سالهای گذشته کاملا دگرگون شده و شکل تاریخی خود را از دست داده، اما چند بنای تاریخی معدود و مقداری از بافت و جداره‌های تاریخی اطراف آن، از تیغ تخریب جان سالم به در برده که در خور حفظ و نگهداری هستند.

زیارت پیرسلیمان منسوب است به حضرت سلیمان بن داود بن حسن بن حسن بن علی بن ابی‌طالب (ع) و سابقا بنایی همانند زیارت پیرداوود داشته که قدمت آن را به دوره صفوی یا پیش از آن نسبت داده‌اند. بقعه‌ای با گنبد مخروطی ترک‌دار که با آجرهای لعابدار فیروزه‌ای مزین بوده است. متاسفانه این بنای ارزشمند طی توسعه و بازسازی این زیارت در دهه ۸۰ به کلی تخریب می‌شود. اینک شهرداری قمصر قصد دارد با تخریب بافت تاریخی اطراف زیارت، برای آن یک معبر مستقیم ایجاد کند. 

علی‌رغم اینکه اداره میراث فرهنگی برای حفظ این آثار وارد عمل شده و با ارزشگذاری بر یکی از خانه‌های این محدوده – به نام خانه تاریخی سلامتی – مقدمات ثبت آن را فراهم ساخته، شهرداری قمصر برای احداث یک خیابان، در پی تخریب این خانه و خانه مجاور آن بر آمده است. چندی پیش یکی از خانه‌های ارزشمند این محور، تعمدا دچار حریق شد تا تخریب آن تسهیل شود.

اصرار عجیب شهرداری قمصر به احداث خیابان جدید و مستقیم از وسط بافت تاریخی این محله در حالی صورت می‌گیرد که مشکل ترافیکی زیارت پیرسلیمان با تعریض معبر فعلی که جداره‌ای تاریخی ندارد و یا با گزینه‌های دیگر قابل رفع شدن است.

با وجود اینکه اداره‌های میراث فرهنگی و راه و شهرسازی مکررا با نامه‌هایی مخالفت خود را با احداث این خیابان اعلام کرده‌اند، اما شهرداری قمصر بی‌توجه به این مخالفت‌ها در ماه جاری برای تملک خانه تاریخی سلامتی، اقدام به نشر آگهی در روزنامه کرده است.

در شرایطی که از محلات تاریخی قمصر جز نام آن نشانی باقی نیست، به جاست که با حفاظت و صیانت از آثار و بناهای انگشت‌شمار و عرصه‌های تاریخی محدود به‌جامانده، به جاذبه‌ها و ظرفیت‌های گردشگری این شهر افزوده گردد. توسعه شهر بدون توجه به میراث طبیعی و تاریخی، جز حسرت و خسران نصیب آیندگان نخواهد ساخت.


دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *