• شناسه خبر : 16806

ناله «زنگ حیدری»در عزای محرم

محمد خداداد _ پژوهشگر آیینی و فرهنگ عامه


«زنگ حیدری »از نمادهای اعلام عزای محرم است که همزمان با رؤیت هلال محرم نواخته می شود. البته این زنگ را هنگامه اوج عزا و نوحه در شب عاشورا، شب شام غریبان،شب ششم امام حسین و نیز شب‌های احیای ماه مبارک رمضان نیز می نواخته اند.

زنگ حیدری که به جا مانده از سنت «قلندری» و «پهلوانی» است به اشکال و ابعاد مختلف بر بسیاری از آلات عزاداری از جمله «علم »، «علمات »،«نخل»،«طوق»، «جرتیه»،«کتل »و … آویخته می شده است.
شاطران، عیاران وقلندران نیز این زنگ را بر بازوی خود می آویخته اند.

«زنگ حیدری»،زنگ بزرگ مدور فولادی شبیه به «زنگ زورخانه» است که منقش به کتیبه وقف عزاداری است. آیات و احادیث نقش بسته بر برخی زنگها سبب تقدس آنهاست.

صدا ی ناله گون زنگ و طرف خطاب قرار دادن آن از سوی نوحه خوان را می توان تمثیلی از نوحه گری و هم نوایی همه اجزای طبیعت در غم مظلومان و به ناحق کشته شدگان دانست .
در آئین «زنگ حیدری» در مرکز هیأت حسینی نوش‌آباد زنگ را میان دو تیرک «منبر» می‌آویختند سپس نقیب سقاخوانان «سیدمسلم سادات الحسینی» با خواندن اشعاری سوزناک درباره واقعه کربلا خطاب به زنگ و نواختن آن ، او را به ناله و اعلام ایام عزا فرامی‌خواند و جمعیت محزون می‌شد‌ند . بدین گونه عزاداری محرم با نوحه «زنگ حیدری» شور مضاعفی می‌یافت.

این سنت دیرینه، چند سالی است که احیا شده و در آستانه محرم در این هیأت اجرا می شود .

ابیاتی از این نوحه گوش نواز و سوزناک که غالبا در دستگاه دشتی خوانده می شود :

ای زنگ ناله کن که ماه عزا رسید
ایام سوگواری آل. عبا رسید

ای زنگ ناله کن به نوا بر دل حسین
بر دشت نینوا به دو صد ابتلا رسید
_

ای زنگ با نوا به دل من بده جواب
پشت فلک‌ به لرزه در آ ور از این خطاب

بر گو‌ گناه اصغر بی شیر شه چه بود
کز نوک تیر حرمله دادی بر او جواب
__
ای زنگ ناله کن که دل شیعه آب شد
ارکان عیش و شادی و عشرت خراب شد

ای زنگ ناله کن که ز داغ دل حسین
قلب محب آل پیغمبر کباب شد


دیدگاه شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *