بررسی تصویری قدیمی از آرامگاه قاضی اسدالله کاشان
آرامگاه قاضی اسدالله کوپایی نه تنها مدفن این قاضی، عارف و شاعر دوره صفوی است، بلکه یکی از نوادگان امام زین العابدین (ع) نیز در این بنا مدفون است.
آنگونه که نقل شده است، پیش از احداث میدان قاضی اسدالله و خیابان‌های منتهی به آن، در اطراف این آرامگاه و در گذر حدفاصل آن تا زیارت چهل‌تن، یک مجموعه تاریخی متشکل از تکیه، خانقاه، گرمابه، مسجد و زورخانه قرار داشته است.
با احداث میدان، این مجموعه و گذر تاریخی از هم گسسته شده و بسیاری از بناهای ارزشمند اطراف آرامگاه، از جمله گرمابه و تکیه تاریخی آن تخریب می‌شود.
این تصاویر قدیمی (۱و۲) یکی از اسناد ارزشمند موزه تاریخ فرهنگ فیلم و عکس کاشان است و آرامگاه قاضی اسدالله را در حدود نیم قرن پیش نشان می‌دهد، در این تصویر بناهای اطراف آرامگاه برای احداث میدان به تازگی تخریب شده‌اند و تعدادی در حال آجرکاری جداره‌های آن هستند.
زاویه نگاه عکاس، روبه ضلع جنوب شرقی آرامگاه است و علاوه بر آن، خانه‌ای در شمال میدان و بخش کوچکی از باروی غربی شهر در تصویر دیده می‌شود؛ خانه‌ای که در تصویر می‌بینیم، در ورودی میدان قاضی اسدالله به سمت خیابان ملامحسن قرار داشته و طی احداث این یابان ویران شده است.
در این تصویر ارزشمند تاریخی، محل اتصال تویزه‌های بناهای متصل به آرامگاه در ضلع جنوبی آن مشهود است، و بقایای آن نشان می‌دهد بناهایی که قبل از احداث میدان، در اطراف این آرامگاه وجود داشته، الحاقی بوده‌اند و با ساختمان اولیه آن در یک دوره ساخته نشده‌اند.
تصویر قدیمی دیگری نیز از این آرامگاه وجود دارد که نشان می‌دهد جداره‌های آن فاقد آجرکاری بوده است. (تصویر 3)
با توجه به این شواهد، اصالت آرامگاه تنها در گنبد آجری آن حفظ شده است و سایر جداره‌های خارجی آن، فاقد اصالت و محصول دهه ۵۰ شمسی است.(تصویر 4)
در تصویر هوایی سال ۳۵ و پیش از احداث میدان، خانه واقع در شمال میدان، و حمام واقع در شرق آرامگاه، کاملا مشخص است. (تصویر5)
مطالعه تصاویر و اسناد تاریخی در تحلیل و بررسی بناهای تاریخی نقش مهمی دارد، احداث موزه تاریخ فرهنگ عکاسی وفیلم کاشان گامی است بزرگ در جهت بازخوانی تاریخ که بر بسیاری از سطوح تاریک آن نور می‌تاباند.
متاسفانه علی‌رغم سال‌ها تلاش و پیگیری امیر مقامی موسس این موزه، تاسیس این موزه با موانع و کارشکنی‌های بسیاری همراه بوده است.
در حالی‌که بخش عمده اسناد تاریخی کاشان در انحصار اشخاص و گروه‌هایی است که در پی استفاده تجاری از آن، نه آن را منتشر می‌کنند و نه حتا در دسترس پژوهشگران قرار می‌دهند، تاسیس این موزه می تواند کمک شایانی به محققان و پژوهشگران حوزه های تاریخ، معماری، هنر، فرهنگ و جامعه شناسی منطقه کاشان کند.
**تصاویر از آرشیو استاد امیر مقامی موسس موزه تاریخ فرهنگ عکاسی و فیلم کاشان است.
جولای 23, 2022
علمای بزرگی مثل قاضی اسداله از افتخار شهر ما هستند. در وصف عظمت این عالم بزرگ همین بس که با پای خود رفت غسال خانه تا بقول خودش زحمتی بر دوش دیگران نیاندازد. آنچه که به شهر ما هویت می دهد، ساخت اقامتگاه ها و سفره خانه برای تفرجی عده ای مرفه بی درد نیست. بلکه وجود علمایی بزرگ مثل علامه فیض، قاضی اسداله، ملافتح اله، باباافضل و... هست که چشم و چراغ این شهر بوده اند و در کائنات هم نامشان هویداست.